IRIS06006 2023 An Fhilíocht sa Ghaeilge
I gcuid a haon den mhodúl seo féachfar le hanailís a dhéanamh ar ról agus ar stádas an fhile i sochaí na hÉireann ón aimsir anallód i leith agus díreofar ar shaothar filíochta a scríobhadh idir 1350-1650. Déanfar anailís ar dhánta pearsanta agus ar dhánta grá. Sa chuid eile den mhodúl breathnófar ar an nuafhilíocht agus déanfar sainléamh ar mhórfhilí na Gaeilge ó thús na hAthbheochana ar aghaidh. Breathnófar ar ghlúin INNTI mar aon leis na filí comhaimseartha atá i mbun pinn le 30 bliain anuas. Faoi dheireadh an mhodúil seo, beidh scileanna critice cuí forbartha ag mic léinn chun dul i ngleic leis an bhfilíocht agus le hanailís a dhéanamh ar dhánta éagsúla ó mhórfhilí na Gaeilge.
Learning Outcomes
On completion of this module the learner will/should be able to;
Cuntas a bhreacadh ar ról an fhile i sochaí na hÉireann.
Imlíne a thabhairt ar ghluaiseachtaí liteartha a chuaigh i bhfeidhm ar fhilí na Nua-Ghaeilge Moiche agus cuntas cuimsitheach a thabhairt ar thréithe na filíochta agus ar oiliúint na bhfilí ó 1350-1650.
Léamh agus anailís a dhéanamh ar thriúr mhórfhilí nua-aimseartha sa Ghaeilge agus plé a dhéanamh ar théamaí agus ar mhúnlaí na filíochta nua-aimseartha.
Comhthéacs stairiúil an ama a nascadh le téamaí agus le gnéithe fileata i saothar mhórfhilí de chuid an traidisiúin.
An litríocht thánaisteach chuí a aimsiú mar bhonn tacaíochta don anailís fhileata agus anailís a dhéanamh ar réimse téacsanna eiseamláireacha, agus scileanna litearthachta a fhorbairt agus a gcuid riachtanas pearsanta mar fhoghlaimeoirí a aithint.
Teaching and Learning Strategies
Bainfear úsáid as réimse leathan de straitéisí gníomhacha foghlama & teagaisc leis na torthaí foghlama a bhaint amach. Ina measc, beidh meascán de léachtaí foirmiúla; plé grúpaí; ceardlanna agus obair ghrúpa, anailís théacsúil; cur i láthair aonair don rang; mionléamh téacsanna; staidéar neamhspleách, an mhalairt foghlama agus staidéar faoi threoir.
Delivery may be 4 hours per week over 10 weeks.
Module Assessment Strategies
Beidh an cur chuige measúnaithe don mhodúl seo bunaithe ar scrúdú teoirice deiridh.
Repeat Assessments
Déan scrúdú scríofa arís agus/nó déan an eilimint measúnaithe leanúnaigh arís ag brath ar an gcuid ar theip uirthi.
Indicative Syllabus
Topaic 1: Cíorfar ról agus ar stádas an fhile i sochaí na hÉireann ón aimsir anallód i leith.
Topaic 2: Breathnófar ar na gluaiseachtaí liteartha a chuaigh i bhfeidhm ar fhilí na Nua-Ghaeilge Moiche agus tréithe na filíochta agus ar oiliúint na bhfilí ó 1350-1650.
Topaic 3: Cuirfear an aoir, dánta pearsanta agus dánta grá i bhfilíocht na scoileanna faoi bhráid na mac léinn.
Topaic 4: Déanfar plé ar na gluaiseachtaí liteartha a chuidigh le teacht chun cinn na nuafilíochta Gaeilge.
Topaic 5: Déanfar léamh agus anailís ar thriúr mhórfhilí nua-aimseartha sa Ghaeilge agus pléifear téamaí agus múnlaí na filíochta nua-aimseartha.
Topaic 6: Pléifear filíocht churaclam na meánscolaíochta agus féachfar ar straitéisí éifeachtacha don seomra ranga.
Coursework & Assessment Breakdown
End of Semester / Year Assessment
Title | Type | Form | Percent | Week | Learning Outcomes Assessed | |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Pipar Scrdaithe | Final Exam | Closed Book Exam | 100 % | End of Semester | 1,2,3,4,5 |
Full Time Mode Workload
Type | Location | Description | Hours | Frequency | Avg Workload |
---|---|---|---|---|---|
Lecture | Lecture Theatre | Léachtaí - Torthaí Foghlama 1-5 | 3 | Weekly | 3.00 |
Independent Learning | Not Specified | Staidéar Neamhspleách/ Staidéar faoi Threoir - Torthaí Foghlama 1-5 | 4 | Weekly | 4.00 |
Module Resources
Breathnach, C. (1998) An Fear Marbh. Indreabhán: Cló Iar-Chonnachta.
de Paor, L. (eag.). (2014) Míorúilt an Pharóiste: aistí ar fhilíocht Mháire Mhac an tSaoi. Indreabhán: Cló Iar-Chonnachta.
Hartnett, M. (1978) Adharca Broic. Oldcastle: Gallery Press.
Mac Amhlaigh, L., Mac Giolla Léith, C. (eag.). (2012) Fill arís: Oidhreacht Sheáin Uí Ríordáin. Indreabhán: Cló Iar-Chonnachta.
Mac Aodha, A., Fallon, P. (Eds). (2018) Calling Cards: Ten Younger Irish Poets. Oldcastle: Gallery Press.
Mac Craith, M. (1989) Lorg na hIasachta ar na Dánta Grá. Baile Átha Cliath: An Clóchomhar Tta.
MacLochlainn, G. (2002) Sruth Teangacha / A Stream of Tongues. Indreabhán: Cló Iar-Chonnachta.
Mac Murchaidh, C. (2008) Filíocht Ghrá na Gaeilge / Love Poems in Irish. Baile Átha Cliath: Cois Life.
Mhac an tSaoi, M. (1956) Margadh na Saoire. Baile Átha Cliath: Sáirséal agus Dill.
Ní Dhomhnaill, N. (1993) Spíonáin is Róiseanna. Indreabhán: Cló Iar-Chonnachta.
Ní Fhrighil, R. (eag.) (2010) Filíocht Chomhaimseartha na Gaeilge. Baile Átha Cliath: Cois Life.
Ní Ghríofa, D. (2017) Oighear. Baile Átha Cliath: Coiscéim.
Nic Eoin, M. (2010) Gaolta gairide: rogha dánta comhaimseartha ar théamaí óige agus caidrimh teaghlaigh. Baile Átha Cliath: Cois Life.
Ó Caithnia, L. (1984) Apalóga na bhfilí, 1200-1650. Baile Átha Cliath: An Clóchomhar.
Ó Direáin, M. (2010) Máirtín Ó Direáin: na dánta. Indreabhán: An Clóchomhar.
Ó Muirthile, L. (1992) Dialann Bóthair. Oldcastle: Gallery Press.
Ó Rathile, T. (2008) Dánta grádha: an anthology of Irish love poetry (A.D. 1350-1750). Corcaigh: Cork University Press.
Ó Ríordáin, S. (1952) Eireaball Spideoige. Indreabhán: Cló Iar-Chonnachta.
Ó Tuama, S., & Kinsella, T. (1981) An Duanaire: Poems of the Dispossessed. Baile Átha Cliath: Foras na Gaeilge.
Uí Fhoghlú, Á. (1999) Aistear Aonair. Baile Átha Cliath: Coiscéim.